ทำไมถึงต้องคอย QC สินค้าอยู่เสมอ?
การ “นำเข้าสินค้าจากจีน” หลายคนคงนึกภาพว่าแค่กดสั่งจากเว็บไซต์จีน แล้วรอของมาถึงก็จบใช่หรือไม่? ปัญหาที่พบบ่อย คือ สินค้าที่ได้มา “ไม่เหมือนในรูป” “ของเสียเพียบ” หรือ “ขนส่งล่าช้า” และสาเหตุนับร้อย จนลูกค้าในไทยต้องปวดหัวซ้ำซ้อนเมื่อต้องพรีออเดอร์มาขายทำกำไรต่อ วิธีแก้ปัญหาส่วนนึงที่สามารถทำได้ทุกคนคือการ “QC สินค้า” (Quality Control)
การเช็ค QC ไม่ได้มีไว้แค่สำหรับบริษัทใหญ่ ๆ เท่านั้น มือใหม่ก็ทำได้เหมือนกัน แค่รู้จุดที่ต้องตรวจ วิธีสื่อสารกับผู้ขายที่ถูกต้องและเข้าใจกัน รวมถึงการใช้เครื่องมือให้ถูก บทความนี้จะพาคุณรู้จักวิธี “นำเข้าจากจีนแบบง่ายๆ” ด้วยการควบคุมคุณภาพแบบมีขั้นตอนและการวางแผนสั่งซื้อ
สารบัญ
เพราะอะไรคนถึงต้องการนำเข้าของจากจีน?
การ QC ระหว่างการผลิตสินค้าคืออะไร?
วิธี QC สินค้าแบบง่ายๆ สำหรับผู้เริ่มต้น
ข้อควรระวังในการสั่งสินค้าแบบไม่ใช้ Quality Control
เกร็ดความรู้ – การสั่งสินค้า
บทสรุป
เพราะอะไรคนถึงต้องการนำเข้าของจากจีน ?
ปัจจุบัน “การนำเข้าสินค้าจากจีน” ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในหมู่ผู้ประกอบการไทย ทั้งรายเล็ก รายใหญ่ และผู้ที่เริ่มต้นทำธุรกิจออนไลน์ใหม่ ๆ เพราะประเทศจีนถือเป็นศูนย์กลางการผลิตของโลก ที่สามารถผลิตสินค้าได้หลากหลายประเภท ตั้งแต่ของใช้ในชีวิตประจำวันไปจนถึงเครื่องจักรในภาคอุตสาหกรรม
สาเหตุที่หลายคนเลือก “สั่งสินค้าจากจีน” นั้นไม่ใช่เพียงเพราะราคาที่คุ้มค่าเท่านั้น แต่ยังรวมถึงข้อดีอื่น ๆ เช่น
-
ความหลากหลายของสินค้า ที่บางอย่างไม่สามารถหาได้ภายในประเทศ และยังสามารถนำเสนอไอเดียในการสั่งผลิตสินค้าให้กับผู้ผลิตในจีนได้อย่างอิสระตามคำสั่งซื้อ ที่ถ้าหากมีจำนวน Mininum of Quantity เพียงพอแล้ว สามารถตกลงกับผู้ขายเกี่ยวกับรายละเอียดสินค้าที่ต้องการเพิ่มเติมได้
-
ความยืดหยุ่นในการผลิตและปรับแต่งสินค้า (OEM / ODM) ส่วนนี้ เป็นส่วนที่สำคัญที่สุดในอุตสาหกรรมจากประเทศจีน ที่มีเครื่องจักรการผลิตสินค้ากำลังสูง และรองรับการสร้างแบรนด์ได้เป็นอย่างดี โดยไม่ต้องใช้ต้นทุนในการซื้อเครื่องจักรมาผลิตเองในประเทศ
-
ระบบขนส่งที่ครอบคลุมทั้งทางเรือ ทางรถ และทางอากาศ ในช่องทางต่างๆ ที่สามารถตกลงกับผู้ขาย เพื่อขนส่งสินค้าให้สะดวกมากที่สุดต่อประเทศนั้นๆ
อย่างไรก็ตาม แม้คำว่า “นำเข้าจากจีนง่าย ๆ” จะดูเรียบง่ายในชื่อ แต่ในทางปฏิบัติกลับมีรายละเอียดซ่อนอยู่ไม่น้อย โดยเฉพาะในเรื่องของ การควบคุมคุณภาพ (QC – Quality Control) ที่หลายคนมักมองข้ามไป
ปัญหาที่ผู้เริ่มต้นมักพบได้เป็นพิเศษ เช่น
-
สินค้าที่ได้รับไม่ตรงกับรูปภาพหรือสเปกที่ระบุไว้ แม้จะเป็นเพียงความผิดพลาดเล็กน้อยก็ตาม แต่สินค้าทุกชิ้นที่มีการสั่งผลิตตามเงื่อนไข ควรจะเป็นไปอย่างถูกต้องตามข้อตกลงและรายละเอียดก่อนการสั่งผลิต
-
วัสดุหรือคุณภาพไม่ผ่านมาตรฐาน เนื่องจากมีบางโรงงาน มักใช้วิธีการปรับเปลี่ยนสูตร หรือวัสดุ – วัตถุดิบ ในการผลิตสินค้าโดยไม่แจ้งข้อมูลให้ผู้ซื้อทราบ เพราะต้องการลดต้นทุนทางวัตถุดิบมากขึ้น จึงทำให้อาจเป็นปัญหาใหญ่ เมื่อสินค้าทั้งหมดถูกผลิตออกมา และมีคุณภาพที่ต่ำลงกว่ามาตรฐานที่ควรจะเป็น
-
การขนส่งล่าช้าหรือสินค้าชำรุดระหว่างทาง และอาจเป็นปัญหาที่ผู้นำเข้ามือใหม่หลายๆ คน เจอเป็นประจำ เนื่องจากไม่ทราบขั้นตอนที่ถูกต้อง ในการนำเข้าสินค้าแต่ละประเภทที่แตกต่างกันไปตามแต่ละข้อกำหนด
-
การสื่อสารกับโรงงานหรือซัพพลายเออร์ที่เข้าใจไม่ตรงกัน ดูผิวเผินอาจบอกได้ว่าเป็นเพียงการไม่เข้าใจกันด้านภาษาที่ใช้ แต่ในความเป็นจริงแล้ว วัฒนธรรมบางอย่างที่ประเทศจีนแตกต่างกันกับประเทศไทย เช่น ในการสั่งพิมพ์กระดาษ ในประเทศจีนจะไม่นิยมเว้นขอบเผื่อการตัดตก แต่ในประเทศไทยมักจะใช้เครื่องจักรขนาดเล็ก และจำเป็นจะต้องเผื่อระยะขอบในการตัดอยู่เป็นประจำ ทำให้อาจส่งข้อมูลที่คลาดเคลื่อนได้
ทั้งหมดนี้อาจทำให้ต้นทุนเพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็น หรือส่งผลต่อภาพลักษณ์ของธุรกิจได้โดยตรง การวางแผนตรวจสอบคุณภาพสินค้าอย่างเป็นขั้นตอนตั้งแต่ต้นทาง หรือที่เรียกว่า “QC ระหว่างผลิต” ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญที่ทำให้การนำเข้าสินค้าจากจีนเป็นเรื่องที่ง่ายขึ้นจริง
การ QC ระหว่างผลิตคืออะไร ทำไมถึงสำคัญ?
QC หรือ Quality Control (การควบคุมคุณภาพ) คือกระบวนการตรวจสอบคุณภาพของสินค้าในแต่ละขั้นตอนการผลิต เพื่อให้มั่นใจว่าสินค้าที่ผลิตออกมาตรงตามมาตรฐานและความต้องการของลูกค้า โดยเฉพาะในการนำเข้าสินค้าจากจีน ซึ่งมีโรงงานจำนวนมากและมาตรฐานแตกต่างกัน การมีระบบ QC ที่ดีตั้งแต่ต้นจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
หลายคนมักเข้าใจว่า การตรวจสอบคุณภาพควรทำหลังจากได้รับสินค้าแล้ว แต่ในความเป็นจริง การทำ QC ระหว่างการผลิต (During Production Inspection) ช่วยลดความเสียหายได้ดีกว่ามาก เพราะสามารถตรวจพบปัญหาได้ตั้งแต่ยังอยู่ในขั้นตอนการผลิต เช่น วัสดุไม่ตรงตามที่ระบุ สีเพี้ยน หรือขนาดไม่ถูกต้อง ซึ่งหากปล่อยจนสินค้าผลิตเสร็จทั้งหมดแล้ว การแก้ไขจะทำได้ยากและมีต้นทุนสูง
โดยทั่วไป การทำ QC ระหว่างผลิตแบ่งออกเป็น 3 ระยะสำคัญคือ:
-
1. การตรวจสอบก่อนเริ่มผลิต (Pre-production Inspection)
ใช้ตรวจสอบวัตถุดิบ เครื่องมือ และตัวอย่างสินค้าก่อนเริ่มสายการผลิต เพื่อป้องกันปัญหาตั้งแต่ต้น และยืนยันถึงรายละเอียดวัสดุ/วัตถุดิบ ก่อนเริ่มต้นผลิต รวมถึง Spec. พื้นฐานของสินค้าที่ต้องการอีกครั้ง และเก็บหลักฐานการสั่งผลิตให้เป็นลายลักษณ์อักษร เพื่อนำไปใช้ยื่นอุธรณ์ในภายหลังในระบบคืนเงิน หากคำสั่งซื้อผิดพลาด -
2. การตรวจสอบระหว่างการผลิต (During Production Inspection)
ทำเมื่อสินค้าผลิตไปแล้วประมาณ 30–50% เพื่อดูว่าสินค้าจริงเป็นไปตามตัวอย่างหรือไม่ หรือสามารถขอดูตัวอย่างสินค้าหลังผลิตเสร็จ 1 ชิ้น เพื่อนำมาเช็ครายละเอียดภายนอก และให้ผู้ขายสาธิตการใช้งานสินค้าเบื้องต้น ว่าใช้งานได้อย่างที่ต้องการหรือไม่ และสามารถปรับเปลี่ยนแบบแผนของการผลิตได้ทันท่วงที -
3. การตรวจสอบก่อนส่งออก (Final Random Inspection)
เป็นขั้นตอนสุดท้ายก่อนจัดส่งสินค้า ใช้วิธีสุ่มตรวจสินค้าในแต่ละล็อต เพื่อให้มั่นใจว่าคุณภาพโดยรวมผ่านตามมาตรฐานทั้งหมด หรือหากพบสินค้า ที่ไม่ผ่านมาตรฐานเกินกว่า 10% ควรพิจารณาต่อรองให้ผลิตสินค้าชดเชยหรือคืนเงินการผลิตบางส่วนเพื่อทดแทน
การมีระบบ QC ที่ชัดเจนไม่เพียงช่วยให้สินค้ามีคุณภาพสม่ำเสมอ แต่ยังช่วยสร้างความน่าเชื่อถือให้ธุรกิจของคุณในระยะยาว โดยเฉพาะผู้ที่นำเข้าสินค้าจากจีนเป็นประจำ การตรวจสอบคุณภาพในระหว่างการผลิตจึงเปรียบเสมือน “ด่านป้องกันปัญหา” ก่อนสินค้าจะถูกจัดส่งมายังประเทศไทย
วิธีเช็ค QC ระหว่างผลิตแบบง่าย ๆ สำหรับผู้เริ่มต้น
สำหรับผู้ที่เริ่มนำเข้าสินค้าจากจีนมือใหม่ การตรวจสอบคุณภาพสินค้าหรือ QC อาจฟังดูเป็นเรื่องซับซ้อน แต่ในความเป็นจริงสามารถทำได้ง่ายกว่าที่คิด หากเข้าใจขั้นตอนพื้นฐานต่อไปนี้ ซึ่งเป็นแนวทางที่มือใหม่สามารถเริ่มต้นทำได้ด้วยตนเองหรือผ่านตัวแทนชิปปิ้งที่มีประสบการณ์
1. เริ่มจากการขอตัวอย่างสินค้า (Sample Checking)
ก่อนสั่งผลิตจริง ควรขอตัวอย่างสินค้าจำนวนเล็กน้อยจากโรงงาน เพื่อใช้ตรวจสอบคุณภาพ วัสดุ สี และขนาดให้ตรงตามความต้องการ
ตัวอย่างสินค้าเปรียบเสมือน “ต้นแบบ” ที่ใช้เป็นมาตรฐานในการตรวจสอบสินค้าจริงภายหลัง
🔹 2. ขอใบเสนอราคาและระบุเงื่อนไข QC ให้ชัดเจน
ในขั้นตอนการขอใบเสนอราคา (Quotation) หรือออกใบสั่งซื้อ (Purchase Order) ควรระบุเงื่อนไขการตรวจสอบคุณภาพ เช่น การถ่ายวิดีโอระหว่างผลิต หรือการสุ่มตรวจสินค้าเป็นระยะ รวมถึงการอัปเดตการผลิตให้ทราบในทุกๆ ขั้นตอนเพื่อเป็นหลักประกันเบื้องต้นในการควบคุมคุณภาพ
การกำหนดเงื่อนไขตั้งแต่เริ่มต้นสั่งผลิต จะช่วยให้โรงงานเข้าใจและปฏิบัติตามข้อกำหนดได้ง่ายขึ้น
🔹 3. ขอรูปภาพหรือวิดีโอระหว่างการผลิต (In-Production Photos/Videos)
หากไม่สะดวกไปตรวจเองที่จีน สามารถขอให้โรงงานส่งรูปหรือวิดีโอในแต่ละขั้นตอนของการผลิต เช่น การขึ้นรูปสินค้า การบรรจุ หรือการแพ็คกล่อง เพื่อดูความคืบหน้าของกระบวนการจริงๆ ไม่ใช่เพียงการสั่งแบบลอยๆ และไม่เริ่มต้นกระบวนการทำงาน
ควรขอภาพแบบ “ไม่ผ่านการตกแต่ง” ให้เห็นบรรยากาศในโรงงานจริง เพื่อความโปร่งใส ทางเลือกที่ดีที่สุดคือการขอเป็นหลักฐานวิดีโอที่เยี่ยมชมขั้นตอนการผลิต และมีการพูดบรรยายรายละเอียดระหว่างถ่ายวิดีโอ
🔹 4. ใช้บริการบริษัทตรวจสินค้าภายนอก (Third-Party QC Service)
สำหรับผู้ที่ต้องการความมั่นใจสูง สามารถจ้างบริษัทตรวจสอบคุณภาพในจีน เช่น QIMA, V-Trust, หรือ AsiaInspection ซึ่งจะมีเจ้าหน้าที่เข้าตรวจสินค้าแทนคุณตามมาตรฐานที่ระบุไว้ แต่มีค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้นค่อนข้างสูง จึงอาจไม่เหมาะกับผู้ที่ประกอบธุรกิจขนาดเล็ก
บริษัทเหล่านี้สามารถตรวจสอบได้ตั้งแต่การผลิต 30% ขึ้นไป จนถึงการตรวจสอบขั้นสุดท้ายก่อนจัดส่ง ช่วยให้การ QC สินค้าในประเทศจีน เป็นเรื่องที่ง่ายขึ้นโดยไม่ต้องไปยังประเทศจีนด้วยตัวเอง
🔹 5. ตรวจสอบและเก็บหลักฐานการตรวจ (Inspection Report)
เมื่อได้รับรายงานการตรวจสอบ ควรอ่านรายละเอียดอย่างรอบคอบ เช่น สัดส่วนสินค้าที่ผ่าน–ไม่ผ่าน QC, รูปภาพประกอบ, และความเห็นของผู้ขายหลังทดลองผลิตสินค้าต้นแบบออกมา เพื่อนำไปปรับปรุง และเก็บผลลัพธ์ในการผลิตรอบหน้า หากเป็นสินค้าที่เน้นการขายอย่างรวดเร็วและไม่ต้องการให้คงสต็อค
เก็บเอกสารเหล่านี้ไว้เป็นหลักฐาน เพื่อใช้ยืนยันกับโรงงานหากต้องมีการเคลมหรือแก้ไขสินค้าในภายหลัง
🔹 6. ตรวจสอบสินค้าก่อนส่งออก (Final Inspection)
ก่อนที่สินค้าจะถูกบรรจุลงตู้คอนเทนเนอร์ ควรขอให้โรงงานถ่ายภาพหรือวิดีโอระหว่างการแพ็คและการโหลดตู้ เพื่อป้องกันปัญหาการบรรจุไม่ถูกวิธี หรือสินค้าชำรุดจากการขนส่ง เนื่องจากมีหลายครั้งที่สินค้าเสียหาย เพราะบรรจุภัณฑ์ไม่ได้มาตรฐานในการขนส่ง ทำให้มูลค่าสินค้าเสียหายจำนวนมาก
ขั้นตอนสุดท้ายนี้ถือเป็น “ด่านตรวจความมั่นใจ” ก่อนสินค้าจะเดินทางถึงประเทศไทย
ข้อควรระวังในการสั่งผลิตสินค้าโดยไม่ Quality Control
1. สินค้าคุณภาพไม่ตรงตามที่ตกลง
สินค้าที่ผลิตออกมาอาจมีวัสดุ สี หรือขนาดต่างจากตัวอย่างที่ส่งมาก่อนหน้านี้ เช่น สั่งซื้อผ้าคอตตอน แต่ได้ผ้าโพลีเอสเตอร์ หรือสีสินค้าเพี้ยนจากเฉดเดิมเล็กน้อย ซึ่งอาจกลายเป็นปัญหาใหญ่เมื่อถึงมือผู้ซื้อ แต่หากต้องการส่งสินค้ากลับไปยังประเทศต้นทาง ก็มีค่าใช้จ่ายที่ สูงกว่า การนำเข้ามาหลายเท่าตัว จึงทำให้ต้องพิจารณาเกี่ยวกับรายละเอียดสินค้าให้ดีทีสุด
2. สินค้าเสียหายหรือบรรจุภัณฑ์ไม่เหมาะสม
บางโรงงานอาจใช้กล่องหรือวัสดุบรรจุราคาถูก ทำให้สินค้าเสียหายระหว่างขนส่งโดยไม่ตั้งใจ โดยเฉพาะสินค้าที่แตกหักง่าย เช่น เซรามิก แก้ว หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ จำเป็นจะต้องใส่ใจเกี่ยวกับการบรรจุและแพ็คกิ้งมากเป็นพิเศษ เพื่อป้องกันเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดในการขนส่งสินค้า
3. สินค้าทั้งล็อตถูกปฏิเสธหรือเคลมคืน
หากสินค้าส่งออกไปโดยไม่มีการตรวจ และภายหลังพบปัญหาคุณภาพ เช่น โลโก้พิมพ์ผิด หรือจำนวนไม่ครบ ลูกค้าในไทยอาจปฏิเสธการรับสินค้าได้ทันที ซึ่งทำให้เกิดต้นทุนซ้ำซ้อนทั้งในส่วนของค่าขนส่งและค่าคืนสินค้า
4. เสียเวลาและโอกาสทางการค้า
การนำเข้าสินค้าที่ไม่ได้มาตรฐาน อาจทำให้ต้องเสียเวลาซ่อม แก้ไข หรือสั่งผลิตใหม่ทั้งหมด ซึ่งไม่เพียงกระทบกำหนดการขาย แต่ยังทำให้พลาดช่วงเวลาทางการตลาดสำคัญ เช่น เทศกาล หรือโปรโมชั่นที่วางไว้ ซึ่งโดยรวมแล้วทำให้ธุรกิจพังทลายได้อย่างรวดเร็ว จึงพบเห็นได้บ่อย ได้วงการธุรกิจเริ่มต้นสั่งผลิตสินค้าที่ไม่ได้คุณภาพจนไม่สามารถเติบโตต่อบนท้องตลาดได้
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
บทสรุป
การนำเข้าสินค้าจากจีนจะง่ายได้จริง ก็ต่อเมื่อผู้ประกอบการเข้าใจและให้ความสำคัญกับการควบคุมคุณภาพ (QC) ตั้งแต่ต้นทาง เพราะการตรวจสอบระหว่างการผลิตช่วยลดความเสี่ยงได้อย่างมหาศาล ไม่ว่าจะเป็นปัญหาสินค้าไม่ตรงปก ของชำรุด หรือการเสียเวลาจากการสั่งผลิตซ้ำ
การมีระบบ QC ที่ดีไม่ใช่เรื่องยุ่งยาก หากเริ่มจากพื้นฐานง่าย ๆ เช่น การขอตัวอย่างสินค้า การขอรูปภาพระหว่างผลิต หรือการใช้บริการตรวจสินค้าจากบริษัทภายนอก ซึ่งทั้งหมดนี้คือการป้องกันปัญหาก่อนจะสายเกินไป
หากคุณเป็นผู้ประกอบการมือใหม่ที่ต้องการเรียนรู้วิธีสั่งสินค้าจากจีนอย่างมีระบบและได้ของคุณภาพจริง JAWANDA-TEACHING พร้อมให้คำแนะนำแบบครบวงจร ตั้งแต่การประสานงานกับโรงงาน, การตรวจสอบสินค้า (QC), การขนส่ง และการสอนขั้นตอนสั่งซื้อจากจีนอย่างมืออาชีพ ในราคาที่คุ้มค่าที่สุด
